هفته دوازدهم بارداری

آزمایشگاه بهنود در این مقاله به بررسی وضعیت جنین و مادر در هفته دوازدهم بارداری، تغذیه، علائم و مراقبت ها، آزمایش های مهم این هفته و… می پردازد.

وضعیت جنین در هفته دوازدهم

در این هفته سیستم ها و اندام های کلیدی جنین تقریبا شکل گرفته و ازین پس به صورت تدریجی در جهت تکامل پیش می روند.

جنین به اندازه یک آلوی بزرگ شده، قد او تقریبا 6 سانتی متر و وزنش حدود 14 گرم است.

اکنون قادر است انگشتان دست و پا را باز و بسته کند زیرا رفلکس های ذاتی جنین مثل مکیدن و حرکات دست و پا در حال شکل گیری هستند.

بطوریکه در سونوگرافی مشاهده می کنید نسبت به محرک های تماسی واکنش هایی از خود بروز می دهند.

مغز نیز از اندام هایی است که در این زمان به سرعت درحال بلوغ است.

تارهای صوتی او نیز درحال توسعه هستند. کبد در حال ساخت گلبول های قرمز است و غده هیپوفیز هم شروع به ترشح هورمون کرده است.

اکنون فضای کافی در شکم جنین برای روده فراهم شده و جفت نیز علاوه بر وظایف اصلی اش به تولید هورمون برای حفظ بارداری می پردازد.

اندام های جنسی جنین با رشد بیشتر به زودی ظاهر می گردند.

سر جنین که در هفته های گذشته نصف بدن او را تشکیل می داد الان تقریبا یک سوم بدن او شده است.

همچنین فاصله چشمانش کمتر شده و کم کم در سر جای خودش قرار می گیرد.

وضعیت مادر در هفته دوازدهم

در هفته دوازدهم بارداری دوره به اصطلاح جنین زایی که در طی آن جنین بیشتر در معرض سقط یا خطراتی قرار می گیرد که می تواند به تشکیل اندام های مختلف تاثیر بگیرد، به پایان می رسد.

هورمون های بارداری تقریبا تثبیت شده و در اغلب موارد حالت تهوع تقریبا از بین رفته است.

خستگی ممکن است هنوز وجود داشته باشد اما با شروع 3 ماهه دوم کاهش می یابد.

در ماه سوم شکم به رشد خود ادامه می دهد و قفسه سینه سنگین می شود. اما مورد نگران کننده ای نیست.

سعی کنید اضافه وزن خود را کنترل کنید تا روند بارداری و زایمان شما به خطر نیوفتد.

پوست شما در اثر ایجاد جوش یا آکنه ممکن است مدتی به حالت دوران نوجوانی شما بازگردد و این به دلیل سطح بالای پروژسترون در بارداری می باشد.

از این هفته به بعد انرژی شما برمی گردد و احساس سرخوشی در شما ایجاد می شود.

وقتی دیگر حالت تهوع مداوم قبل را ندارید احساس خوبی خواهید داشت.

خطر سقط تقریبا از بین رفته و اکنون زمان مناسبی برای اعلام این خبر به نزدیکانتان است.

علائم هفته دوازدهم بارداری

• تهوع کمتر

میزان گنادوتراپین (hcg) در حال کاهش است و این امر باعث می شود تهوع و استفراغ شما کمتر شود.

نکته: البته قطع تهوع برای همه مادران مشترک نیست و ممکن است برخی در سه ماهه دوم نیز این حالت را داشته باشند.

• بزرگ شدن رحم

رحم در حال گسترش است و به زودی از لگن بیرون می زند.

• تسکین مثانه و کاهش تکرر ادرار

با حرکت رحم به سمت بالا فشار از روی مثانه برداشته می شود. اما این وضعیت موقت است و در ادامه روند بارداری دوباره تکرر ادرار باز می گردد.

• تغییرات پوستی

در این هفته ممکن است متوجه تغییر در رنگدانه های پوست شوید.

ملاسما بصورت لکه های قهوه ای روی پوست ظاهر می شوند.

• سرگیجه

برخی از زنان قبل از هفته دوازدهم این علامت را ندارند. اما ممکن است به دلیل ترشح هورمون پروژسترون و خون رسانی به جنین در این زمان دچار سرگیجه بشوید.

• سردرد

این مشکل در هفته دوازدهم شدت می گیرد. دلایلی همچون کاهش قندخون، کم آبی بدن، خواب ناکافی و تغییرات هورمونی باعث بروز سردرد می شود.

باید عوامل محرک آن را پیدا کرده و سعی کنید از آن عوامل دور بمانید.

• تغییر در میل جنسی

تغیرر هورمون ها می تواند باعث افزایش یا کاهش میل جنسی بشود.این علامت در زنان متفاوت است.

• افزایش ترشحات

ترشحات شفاف و بدون بو در این هفته کاملا طبیعی است که در محافظت از واژن و رحم و جلوگیری از عفونت های تناسلی نقش مهمی دارد.

نکته: اگر ترشح رنگی یا بدبو باشد باید به پزشک مراجعه کنید چون معمولا بیانگر عفونت یا حتی ممکن است نشان دهنده سقط باشد.

• لکه بینی

لکه بینی خفیف در این هفته طبیعی است اما گاهی می تواند نگران کننده باشد.

برای مثال: در دوران حاملگی به دلیل حساس شدن دهانه رحم احتمال خون ریزی حین رابطه جنسی وجود دارد که بی خطر است.

بطور کلی اگر خونریزی سنگین باشد و با درد و گرفتگی همراه باشد باید در اسرع وقت پزشکتان را مطلع نمایید.

سایر علائم مانند:

• یبوست
• نفخ شکم
• افزایش حس بویایی
• ویار
• خستگی
• نوسانات خلقی
• حساسیت پستان ها

مراقبت های هفته دوازدهم بارداری

• پوشیدن لباس راحت تر

در این زمان شما به تدریج متوجه بزرگ تر شدن شکم و حساسیت سینه ها می شوید.

برای کاهش حساسیت سینه ها بهتر است از لباس های زیر مخصوص بارداری استفاده نمایید.

با پوشیدن لباس های بازتر و راحت تر می توانید ناراحتی و فشار شکم و کمر را کاهش دهید.

• ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید

این هفته زمان مناسبی برای فرا گرفتن ورزش کگل است. از حالا تا بعد از زایمان این ورزش را انجام بدهید.

ورزش کگل از جمله تمرینات ساده ای هستند که با منقبض کردن عضلات کف لگن صورت گرفته و باعث تقویت این عضلات می شوند.

انجام این تمرین فواید دیگری هم دارد از جمله:

1. کاهش بی اختیاری ادرار
2. بهبود عملکرد جنسی
3. آسان تر شدن روند زایمان

علاوه بر تمرین کگل، یوگای بارداری، دوچرخه ثابت، پیاده روی و شنا تمرینات کم فشار و ملایمی هستند که می توانند عضلات شما را تقویت کرده و شما را از نظر جسمی و روحی برای زایمان آماده کند.

• استفاده از کرم ضدآفتاب

ممکن است در این دوران دچار لکه های پوستی شوید و این لکه ها بیشتر روی صورت ظاهر می شوند.

بهتر است طولانی مدت زیر نور خورشید قرار نگیرید حتما در طول روز از کرم ضد آفتاب استفاده کرده و در مقابل نور مستقیم خورشید کلاه نقاب دار بزنید.

• استراحت و خواب کافی

بدن مادر برای رشد جنین به انرژی کافی نیاز دارد. بهتر است در طول شبانه روز استراحت کافی داشته باشید.

در ساعتی مشخص به رختخواب رفته و بیدار شوید تا ساعت خواب شما تنظیم شود.

• درمان گرفتگی بینی در بارداری

هورمون های بارداری می توانند باعث گرفتگی بینی شوند. اگر دچار این عارضه در هنگام خواب شدید یک دستگاه بخور در منزل داشته باشید تا هنگام خواب آن را روشن کنید.

استفاده از وازلین و اسپری نمک می تواند در مرطوب نگه داشتن بینی به شما کمک کند اما بدون مشورت پزشک از داروی دیگری جهت رفع گرفتگی بینی استفاده نکنید.

• اگر استرس و فشار باعث بدخوابی شما شده می توانید قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید.
• سعی کنید به تدریج روی پهلو خوابیدن را تمرین کنید.
• برای بهتر خوابیدن توصیه این است که کارهای روزانه خود را به قبل از خواب موکول نکنید.

مراقبت های تغذیه

تغذیه مناسب می تواند به کاهش خطر عوارض دوران بارداری و زایمان مانند: کم وزنی نوزاد، زایمان زودرس و نقایص مادرزادی کمک کند.

همچنین می تواند عملکرد سیستم ایمنی و رشد شناختی کودک شما را بهبود ببخشد.

• آهن:

برای تولید گلبول های قرمز خون که اکسیژن مورد نیاز جنین را حمل می کند ضروری است. گوشت قرمز، مرغ، ماهی، اسفناج و لوبیا میتواند آهن مورد نیاز شما را تامین کند.

• فولات:

بنام اسید فولیک شناخته می شود که برای رشد جنین، جلوگیری از نقص لوله های عصبی که بر مغز و نخاع تاثیر می گذارد اهمیت دارد.

می توانید فولات را از سبزیجات برگ دار، مرکبات، لوبیا و غلات دریافت کنید.

( مصرف قرص اسید فولیک هم سه ماه قبل بارداری و هم در دوران بارداری ضروری است)

• کلسیم:

برای ساخت استخوان ها و دندانهای قوی جنین در حال رشد لازم است و می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را در مراحل بعدی زندگی او کاهش دهد.

• ویتامین D:

این ویتامین به بدن شما کمک می کند تا کلسیم را جذب کند و از رشد استخوان کودک شما حمایت می کند و در سیستم ایمنی بدن شما نقش دارد.

ویتامین D را می توان از نور خورشید، چربی ماهی  و گردو به دست آورد.

• پروتئین:

برای رشد و تکامل جنین و حفظ سلامت مادر بسیار مهم است. پروتئین را می توان از گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، لوبیا و محصولات لبنی دریافت کرد.

• آب زیاد بنوشید.
• مصرف کافئین (چای و قهوه) را کم کنید.
• غذاهای چرب، تند و ادویه دار را مصرف نکنید.
• گوشت خام و محصولات لبنی غیر پاستوریزه نخورید.

موارد هشدار در هفته دوازدهم

این علائم می تواند نشان دهنده خطر سقط باشد و باید با دیدن هریک از آن ها به پزشک مراجعه کرد.

• خونریزی واژن به همراه گرفتگی های شکم و لگن
• لکه بینی که سه روز یا بیشتر طول بکشد
• درد و لرزش شانه ها و احساس بیماری
• سردرد، حالت تهوع و استفراغ شدید
• کاهش حرکات جنین
• درد در قفسه سینه یا تنگی نفس
• تب بالا
• تشنج یا بی هوشی

سونوگرافی و آزمایشات هفته دوازدهم

احتمالا دومین ویزیت دوران بارداری در هفته دوازدهم انجام می شود.

در این جلسه پزشک شما را معاینه کرده و احتمالا موارد زیر را بررسی می کند.

• وزن و فشار خون شما اندازه گیری می شود، در صورت بالا بودن این دو مورد عوارض بارداری بیشتر خواهد بود.
• آزمایش ادرار گرفته می شود، در این آزمایش سطح قند خون و پروتئین اندازه گیری خواهد شد.

( قند بالا نشانه دیابت بارداری و پروتئین بالا نشانه عفونت ادراری است که باید توسط پزشک کنترل شود )

• در سونوگرافی صدای ضربان قلب جنین بررسی می گردد.

آزمایشات غربالگری سه ماه اول

برخی از زنان باردار باید آزمایش های ژنتیکی انجام بدهند که در هفته دهم تا سیزدهم بارداری انجام می گیرد.

این آزمایشات معمولا برای افراد زیر تجویز می گردد:

• بارداری بالای 35 سال
• سابقه بارداری جنین با مشکل کرموزومی
• داشتن فرزندی با اختلال ژنتیکی یا سابقه خانودگی در این زمینه

انواع آزمایشات

• تست غربالگری

یک آزمایش خون ساده گرفته می شود. برای انجام غربالگری شفافیت نوکال باید سونوگرافی NT انجام گیرد.

• آزمایش غیرتهاجمی NIPT

در نمونه خون مادر DNA بدون سلول جفت قبل از تولد بررسی می شود. با این تست می توان سندروم داون و برخی دیگر از اختلالات کروموزومی را تشخیص داد.

• نمونه برداری از پرزهای کریونی (CVS)

نمونه ای از سلول های کریونی جفت از شکم مادر گرفته می شود که بررسی آن مشکلات ژنتیکی را نشان می دهد.

کلام پایانی

اگر احساس می کنید پوست بدنتان چرب است به شما پیشنهاد می شود از لوازم آرایشی بهداشتی فاقد چربی استفاده کنید.

اما اگر پوستتان خشک است و احساس کشیده شدن و خارش دارید سعی داشته باشید با استفاده از محصولات پیشگیری کننده از ایجاد ترک های بارداری از پوستتان در این دوران محافظت کنید.

روغن زیتون و روغن نارگیل  از محصولاتی با قیمت مناسب و در دسترس هستند .

استفاده منظم از آن ها در دوران بارداری و بعد از زایمان به جلوگیری از ایجاد ترک و یا زودتر محو شدن آن ها کمک می کند.

از ماسک های آب رسان برای پوست صورت خود استفاده نمایید و تا حد امکان از استفاده لوازم آرایشی پرهیز کنید.

به امید دیدن روزهای زیبای مادرانه

برای مطالعه مقاله هفته سیزدهم بارداری کلیک کنید