در این مقاله آزمایشگاه بهنود به بررسی دیابت بارداری، عوارض آن، روشهای درمانی و تغذیه افراد مبتلا به دیابت بارداری می پردازد.
دیابت بارداری نوعی دیابت است که بطور ناگهانی در دوران بارداری تشخیص داده می شود.
دلیل آن هورمون های ترشح شده از جفت است که با ترشح انسولین توسط لوزالمعده خنثی می شوند،
در این شرایط بدن مادربه انسولین بیشتری نیاز دارد و در صورت کافی نبودن آن قند خون بالا می رود و مادر به دیابت بارداری مبتلا می شود.
علائم دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولا بدون علامت است ، به همین دلیل است که در هفته 24 و 28 بارداری قند خون اندازه گیری می شود و در صورت نیاز دارو تجویز می گردد.
آزمایش های مورد نیاز
در 3 مرحله انجام می شود:
- HbA1C
- تست چالش دهانی گلوکز (OGCT)
- تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)
HbA1C
یک آزمایش خون ساده است ک همراه با اولین آزمایش خون بارداری به شما توصیه می شود.
شما می توانید قبل از این آزمایش بطور معمول غذا بخورید و بنوشید و به محض اتمام نمونه گیری از آزمایشگاه خارج شوید.
این آزمایش قند خون شما را در 4 تا 6 هفته گذشته نشان می دهد و بالا بودن آن به این معناست که قند بیشتری از حد نرمال در بدن شما در گردش است و شما در معرض ابتلا به دیابت بارداری هستید.
تست (OGCT)
در هفته 24 تا 28 بارداری برای شما آزمایش چالش خوراکی گلوکز تجویز می شود.
این آزمایش که تست گلوکز هم نامیده می شود در هر ساعت از روز می تواند انجام پذیرد و توان پردازش قند را در بدن شما بررسی می کند.
برای این آزمایش ناشتایی لازم نیست و باید یک ساعت قبل از نمونه گیری یک نوشیدنی شیرین نوشیده و سپس از شما خون گرفته شود.
تست تحمل گلوکز (OGTT)
اگر نتایج تست HbA1C یا گلوکز خوراکی شما بالا بوده باشد این تست تایید می کند که آیا شما به دیابت بارداری مبتلا هستید یا خیر.
این آزمایش باید ناشتا گرفته شود.حداقل 8 ساعت قبل از آن نباید بجز آب خوراکی دیگری خورده یا نوشیده باشید
بعد از گرفتن نمونه خون به صورت ناشتا ، در مرحله بعدی یک نوشیدنی شیرین نوشیده و بعد از 2 ساعت مجدد نمونه خون دیگری گرفته می شود.
بعد از انجام این آزمایش بشما توصیه می شود ترجیحا تا دو ساعت در آزمایشگاه بمانید یا در صورت خارج شدن از آزمایشگاه سعی کنید تحرک و فعالیت زیادی نداشته باشید.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند؟
- سن بیش از 25 سال
- اضافه وزن و چاقی
- سابقه دیابت در بارداری پیشین
- سابقه دیابت در افراد درجه اول خانواده
- تولد نوزاد با وزن بیش از 4 کیلو
- سابقه تولد نوزاد مرده
- بارداری چندقلو
- سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): اختلال شایع که به دلیل عملکرد غیرطبیعی تخمدان ها و تولید بیش از حد تستسترون باعث قاعدگی های نامنظم ،جوش ،آکنه و موهای زائد می شود.
عوارض دیابت بارداری
برای مادر باردار
- بالا رفتن فشار خون
- دفع پروتئین
- عفونت های ادراری در نیمه دوم بارداری
- پارگی کیسه آب و زایمان زودرس
- ابتلا به دیابت نوع 2
- ابتلا به افسردگی
برای نوزاد
- رشد بیش از حد جنین و سخت شدن زایمان
- افت قند خون و کلسیم نوزاد
- داشتن زردی
- داشتن مشکل تنفسی که احتمال مرگ نوزاد قبل تولد یا بلافاصله بعد تولد را به همراه دارد
درمان دیابت بارداری
- برنامه غذای تحت نظر کارشناس تغذیه
- ورزش مناسب در صورت عدم ممنوعیت
- داروهای تزریقی (انسولین) در صورت نیاز
- پایش مرتب قند خون و ثبت در جداول و ارائه به پزشک
تاثیر جنسیت جنین بر دیابت بارداری
دیابت بارداری در مادرانی با جنین پسر بیشتر است.
طبق تحقیقات انجام شده احتمال ابتلا به دیابت در زنانی که فرزند جنین پسر دارند 3% بیشتر از مادرانی با جنین دختر است.
تغذیه مناسب برای دیابت بارداری
- تمام گروه های غذایی را در برنامه تغذیه خود قرار دهید.
- تعداد وعده های غذایی را بیشتر و حجم آن را کمتر کنید. (3 وعده اصلی – 3تا 4 میان وعده)
- مواد غذایی قندی مثل قند ،شکر،عسل و خرما را با نظر کارشناس تغذیه استفاده نمایید.
- بجای پروتئین های پرچرب از پروتئین های کم چرب استفاده کنید.
- مصرف لبنیات شما باید بیش از دوران قبل بارداری باشد اما سعی داشته باشید از لبنیات کم چرب استفاده کنید.
- در طول روز از مواد غذایی فیبردار مثل میوه ،سبزی ،حبوبات و غلات استفاده کنید.
- ازچربی های سالم مثل روغن زیتون در غذاهایتان مصرف کنید.
ورزش مناسب برای دیابت بارداری
- ورزش شما در این دوران باید با شدت و مدت مناسب باشد.
- در میان ورزش ها ، ورزش های هوازی مثل پیاده روی مناسب تر هستند.
- طول مدت ورزش باید حداقل 30 دقیقه در روز باشد و شدت و سرعت آن از پیاده روی معمولی بیشتر باشد.
تزریق انسولین
در صورت نیاز تزریق انسولین در بارداری برای مادر و جنین هیچ ضرری ندارد .
گاهی ورزش و تغذیه به تنهایی قادر به حفظ قند خون بارداری نیستند. در این موارد انسولین توسط پزشک تجویز شده و بوسیله سرنگ یا قلم انسولین تزریق می گردد.
نکته: شروع تزریق انسولین به معنای رها کردن ورزش و تغذیه کنترل شده نیست بلکه همه موارد باید با مصرف دارو همچنان ادامه یابد تا منجر به کاهش عوارض مادر و جنینی شود.
دیابت بارداری بعد از زایمان
معمولا این بیماری بعد از زایمان از بین می رود.
اما این افراد به دلیل زیاد شدن وزن و در صورت کم تحرکی در خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.
بنابراین تاکید می شود که رژیم غذایی مناسب و تحرک کافی داشته باشند و همچنین شیر دادن به نوزاد این خطر را کاهش می دهد.
4 تا 12 هفته بعد از زایمان قند خون اندازه گیری می شود و در صورت طبیعی بودن سالانه تکرار خواهد شد.
خانم هایی که سابقه ابتلا به دیابت بارداری دارند باید بخاطر داشته باشند احتمال بروز دیابت در بارداری بعدی شان و همچنین احتمال ابتلای آنها به دیابت نوع 2 زیاد می باشد.
کلیه آزمایشهای مربوط به بارداری اعم از آزمایشهای چکاپ بارداری، آزمایش های پیش از بارداری، آزمایشهای غربالگری، آزمایش تحمل گلوکز و … در آزمایشگاه بهنود با پیشرفته ترین دستگاه ها انجام می شود.
