آزمایشگاه بهنود در این مقاله به توضیح انواع چربی خون، علائم آن، انواع درمان، شرایط آزمایشات چربی، تفسیر نتیجه و زمان انجام آن ها می پردازد.
چربی خون
اصطلاحا برای بیان سطوح غیرطبیعی چربی ها (لیپیدها) در خون استفاده می شود. و بصورت عمده به دو نوع تقسیم می گردد:
- کلسترول
- تری گلیسیرید
کلسترول
کلسترول در کبد تولید می شود و برای حفظ ساختار سلول ها لازم است.در واقع عملکرد صحیح مغز، تولید هورمون های خاص و ویتامین D به میزان کافی کلسترول در بدن بستگی دارد.
این ماده در غذاهایی مثل تخم مرغ، گوشت قرمز، پنیر و … وجود دارد.
انواع کلسترول
LDL ← لیپوپروتئین با چگالی پایین، مضرترین کلسترول می باشد که به کلسترول بد معروف است.
این ماده حاوی مقادیر زیادی چربی و مقادیر پایین پروتئین است.
اگر مقدار آن در خون افزایش یابد می تواند در عروق خونی رسوب کرده و آنها را مسدود می کند.
HDL ← لیپوپروتئین با چگالی بالا که به کلسترول خوب معروف است.این ماده مقادیر زیادی پروتئین و کمی کلسترول دارد و حدود یک سوم آن از HDLها تشکیل شده است
که از رسوب کلسترول بد در رگ ها و انسداد آن ها جلوگیری می کند.
تری گلیسیرید
نوعی چربی است که از طریق مواد غذایی پرکالری وارد بدن می شود.
اگر فردی بیش از نیاز سوخت و ساز بدن خود کالری دریافت کند مقادیر اضافی کالری تبدیل به تری گلیسیرید شده و در سلول های چربی ذخیره می شود.
تری گلیسیرید ها برای عملکرد های خاص سلول ها ضروری است اما مقدار زیاد آن سلامتی شما را به خطر می اندازد.
این چربی زمانی ساخته می شود که بدن کالری اضافی دریافت کند.
تری گلیسیرید در لبنیات پرچرب، فروکتوز، گوشت قرمز، غذاهای حاوی قند تصفیه شده و الکل وجود دارد.
بالا بودن چربی خون به چه معناست؟
همان طور که گفته شد چربی های عمده خون تری گلیسیرید و کلسترول می باشد.
بالا رفتن این دو ماده در خون باعث رسوب ذرات چربی بر سطح دیواره رگ های خونی قلب شده و موجب بیماری چربی خون یا کلسترول بالا می گردد.
مواردی که باعث بالا رفتن تری گلیسیرید می شود
- اضافه وزن
- استفاده بیش از حد از شکر
- مصرف دخانیات
- ژنتیک
- استفاده از برخی داروها
- دیابت نوع 2
- اختلالات تیروئیدی
- مشکلات کبد و کلیه
نکته: غذاهایی که کربوهیدرات بالایی دارند باعث افزایش تری گلیسیرید خون می شود.
آزمایش تری گلیسیرید
آزمایشی است که در آن میزان تری گلیسیرید خون اندازه گیری می شود.
تفسیر آزمایش چربی خون
مقدار چربی خون نرمال در افراد در جنسیت و سنین مختلف متفاوت می باشد اما بطور کلی میزان نرمال بصورت زیر است:
- کلسترول خوب HDL ← > 60 mg/dl
( چنانچه از 40 کمتر باشد بسیار پایین است)
- کلسترول بد LDL ← > 100 mg/dl
( در صورتیکه بین 130-159 نسبتا بالا و اگر بالای 160 باشد بسیار بالا در نظر گرفته می شود)
- تری گلیسیرید ← < 150 mg/dl
علائم کلسترول بالا
- درد پاها
- گرفتگی عضلات
- تنگی نفس
- سردی پاها
- تغییر رنگ پوست و ناخن
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- تعریق زیاد
- تپش قلب
- سردرد و سنگینی سر
- وزوز گوش
- گرگرفتگی
- خشکی و تلخی دهان
چربی خون بالا چه عوارضی دارد؟
- سکته
- حمله قلبی
- درد در قفسه سینه
- بیماری های مزمن کلیوی
- سنگ صفرا
- فشار خون بالا
عوامل تاثیر گذار بر غلظت چربی خون
- مصرف مواد غذایی پرچرب
- کم بودن فعالیت بدنی
- وراثت و ژنتیک
اگر در خانواده شما کلسترول بالا شایع است، شما نیز مستعد ابتلا به این مشکل خواهید بود.
- مصرف مواد غذایی پرکالری و مقدار زیاد
- سن و جنس
افزایش غلظت چربی خون اغلب از 20 سالگی به بعد شروع می شود.
میزان کلسترول در زنان تا قبل از یائسگی کمتر از مردان است.
- داروها
بعضی از داروها مثل دیورتیک ها می توانند سطح کلسترول را بالا ببرند.
روش های درمان چربی خون
-
دارو درمانی
داروهایی مثل استاتین ها مانع از تولید کلسترول در کبد می شوند و کلسترول هایی که در رگ ها رسوب کرده است را جذب می کنند.
-
مکمل ها
اسید های چرب امگا3 ، LDL خون را کاهش می دهند و در غذاهایی مثل ماهی سالمون و روغن زیتون یافت می شوند.
-
کاهش مصرف چربی ها
اگر تری گلیسیرید بالایی دارید باید مصرف چربی هایی مثل کره و چربی های جامد را محدود کنید.
-
کاهش مصرف کالری اضافه
کاهش وزن تدریجی می تواند به کاهش کلسترول و تری گلسیرید کمک کند.
-
برنامه منظم ورزش
ورزش منظم باعث افزایش جذب چربی ها توسط عضلات فعال شده و مقدار آن را کاهش می دهد.
-
افزایش مصرف فیبرها
مصرف فیبرهای غذایی مثل آب گریپ فروت، سبوس گندم و سبزی ها باعث کاهش کلسترول شده و مصرف آن ها همراه باغذا بسیار مفید است.
-
کاهش مصرف قندها
قند ها و شیرینی ها دارای فروکتوز هستند که به سرعت تبدیل به تری گلسیرید می شوند
-
قطع استعمال دخانیات
مصرف سیگار از طرفی چربی های مضر را افزایش داده و از طرفی چربی های مفید را کاهش می دهد. به این صورت باعث سکته قلبی و یا بروز علائم کبد چرب خواهد شد.
راه های تشخیص ابتلا به چربی خون
- آزمایش کلسترول
- آزمایش تری گلیسیرید
- تست LDL
- تست HDL
شرایط آزمایش چربی خون
- باید به مدت 12 ساعت ناشتایی رعایت شود.
- اگر سابقه مصرف دارو دارید باید به پذیرش اطلاع دهید.
- از 72 ساعت قبل الکل مصرف نکرده باشید.
- کشیدن سیگار، کاهش وزن یا بارداری مواردی هستند که باعث ایجاد نتایج کاذب در این آزمایش می شوند.
- از 24 ساعت قبل از این آزمایش ورزش و فعالیت سنگین نداشته باشید.
نمونه گیری آزمایش چربی خون
برای این آزمایش نیاز به نمونه خون از ورید بازویی داریم.
چه کسانی مستعد ابتلا به چربی خون هستند؟
- افراد سیگاری
- افراد با فشار خون بالا
- سن بالای 45
- میزان پایین HDL
چگونه از چربی خون جلوگیری کنیم؟
- از گوشت بدون چربی استفاده کنید.
- مصرف دخانیات را محدود کنید.
- میزان چربی های حیوانی را کاهش دهید.
- استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
- مصرف زرده تخم مرغ را کاهش دهید زیرا منبع سرشاری از کلسترول می باشد.
- بجای غذاهای سرخ کردنی از کبابی یا آب پز استفاده کنید.
- از خوردن فست فود و گوشت های فرآوری شده بپرهیزید.
- روزی 3 تا 5 وعده از سبزی و میوه ها مصرف کنید.
مواد غذایی کاهش دهنده چربی خون
- سیب
- توت فرنگی
- گریپ فروت
- ماهی های چرب
- غذاهای حاوی سویا
- سیر
- شکلات تلخ و کاکائو
- آجیل
- آووکادو
- حبوبات
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی علائم بالا بودن چربی خون، علل احتمالی ، عوامل تاثیر گذاربر غلظت چربی خون و روش های درمانی آن پرداختیم.</p>
<p>چرب
<p>ی خون که شامل تری گلیسیرید و کلسترول است به دو نوع چربی اشباع و غیراشباع تقسیم می شود.
مصرف زیاد چربی های اشباع شده موجود در مواد غذایی فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس، غذاهای سرخ شده و… می تواند منجر به تجمع چربی در خون و بروز مشکلات قلبی و عروقی رشود.
بنابراین توصیه می گردد که مصرف چربی های ناسالم را کاهش داده و بجای آن از چربی های سالم استفاده نمایید.
با رعایت رژیم غذایی سالم و داشتن فعالیت بدنی منظم می توانید تاثیر مثبتی در کاهش چربی خون خود داشته باشید.
با تشکر از توجه و همراهی شما
