آزمایشگاه بهنود در این مقاله شما را با همه چیز درباره ویتامین D، مقدار مصرف، نحوه مصرف و مزایای آن آشنا می کند.
ویتامین D، ویتامین آفتاب
ویتامین D که به عنوان ویتامین آفتاب نیز شناخته می شود، هورمونی محلول در چربی است که در بدن افراد بصورت طبیعی تولید می گردد.
زمانیکه مقابل نور خورشید قرار می گیریم بدن ما این ویتامین را تولید کرده و در عملکرد های مختلف بدن مورد استفاده قرار می دهد.
بین مردم کشور هایی که در مناطقی دور از خط استوا قرار دارند کمبود این ویتامین بیشتر است.
مردم کشور ایران نیز از جمله افرادی هستند که درصد بسیاری از آنها دچار کمبود ویتامین D می باشند.
ویتامین D چیست؟
ویتامین D یک ماده مغذی و محلول در چربی است که به جذب بهتر کلسیم و فسفر و استحکام استخوان ها کمک می کند.
بهترین منبع این ویتامین، نور خورشید است اما به مقدار اندکی در مواد غذایی که مصرف می کنیم نیز یافت می شود.
انواع ویتامین D
- D2 ← در گیاهان و قارچ ها تولید می شود.
- D3 ← در حیوانات و انسان ها تولید می شود
نکته:( هر دو از اشعه ماورای بنفش خورشید تولید می شوند اما اثربخشی و ماندگاری D3 بیشتر است)
فواید جذب ویتامین D
- موثر بر سلامت استخوان ها به دلیل افزایش جذب کلسیم
- تقویت سیستم ایمنی
- پیشگیری از بیماری های خودایمن
- کمک به تنظیم قندخون
- پیشگیری از بیماری های قلبی
- بهبود خلق و خو و جلوگیری از افسردگی
- داشتن اثر ضد التهابی
موانع جذب ویتامین D
- زندگی در مناطق جغرافیایی که نور خورشید به قدر کافی نیست
- افراد با پوست تیره
- آلودگی محیط زندگی
- اضافه وزن و چاقی
- افزایش سن
- مشکلات کبد و کلیه
- ناراحتی دستگاه گوارش
دوز مصرف ویتامین D در افراد مختلف
| گروه سنی | مقدار مصرف روزانه |
| بدو تولد تا 1 سالگی | 10 mg |
| 1 تا 70 سالگی | 15 mg |
| 71 به بالا | 20 mg |
| زنان باردار یا شیرده | 15 mg |
منابع غذایی دارای ویتامین D
- ماهی های پرچرب مثل سالمون و تن جزو بهترین منابع غذایی ویتامین D می باشند.
- جگر گاو، زرده تخم مرغ و پنیر مقدار اندکی ویتامین D دارند.
- قارچ هم مقدار ناچیزی ویتامین D دارد.
عوارض مصرف زیاد ویتامین D
اگر سطح ویتامین D در خون بالا برود عوارضی را در بدن ایجاد خواهد کرد.
این عوارض معمولا در نتیجه سومصرف مکمل ها ایجاد شده و قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید چنین وضعیتی را ایجاد نخواهد کرد زیرا بدن بصورت خودکار تولید ویتامین D را محدود می کند.
این عوارض شامل:
-
مسمومیت با ویتامین D
باعث ایجاد تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، کاهش وزن، تکرر ادرار، یبوست و خستگی زیاد می شود.
افزایش ویتامین D و به تبع آن افزایش کلسیم در خون باعث ایجاد گیجی، اختلال در آگاهی از زمان و مکان و… خواهد شد.
- آسیب به قلب، کلیه، ریه و دردهای استخوانی نیز از عوارض دیگر مصرف بیش از حد این ویتامین می باشد.
تداخل های دارویی با ویتامین D
- پردنیزون و سایر داروهای کوتیکو استروئیدی که جهت کاهش التهاب بدن مصرف می گردند روی توان حفظ ویتامین D اثر گذاشته و منجر به کاهش جذب کلسیم و تحلیل تدریجی استخوان ها می شوند.
- داروهای کاهش وزن یا کاهش کلسترول خون (کلسترامین) جذب ویتامین D و سایر ویتامین های محلول در چربی را کاهش می دهند.
کمبود ویتامین D باعث بروز چه بیماری هایی می شود؟
- پوکی استخوان
- فشار خون بالا
- دیابت
- اختلالات سیستم ایمنی
- ضغف عضلانی
- افسردگی
- MS
- برخی از سرطان ها (پروستات و پستان)
- بیماری قلبی
- زمین خوردن افراد کهنسال
چرا به مصرف مکمل های ویتامین D نیاز داریم؟
ویتامین D با تابش نور آفتاب به پوست بدن تولید می گردد.
در فصل زمستان نور خورشید ضعیف تر است همچنین افرادی که در مناطق دور از خط استوا زندگی می کنند نمی توانند به مقدار کافی ویتامین D دریافت نمایند.
بسیاری از مردم نیز بیشتر طول روز را در خانه یا محل کار سپری کرده یا هنگام خروج از منزل از کرم های ضدآفتاب استفاده می کنند.
بنابراین کمبود ویتامین D برای این افراد امری طبیعی است و باید برای جبران این کمبود از مکمل ها استفاده کنند.
آزمایش ویتامین D
آزمایشی که جهت بررسی میزان ویتامین D در بدن انجام می گیرد.
دلایل تجویز آزمایش ویتامین D
- سنجش سطح ویتامین D در بدن زنان باردار
- بررسی کمبود این ویتامین در بدن زنان میانسال
- بررسی علل نرمی استخوان در کودکان
- ارزیابی سطح سلامت افراد سالمند
- هنگام داشتن اضافه وزن
- بررسی سطح این ویتامین در بدن افراد تیره پوست
- اندازه گیری سطح ویتامین D در بدن نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند
- بیمارانی که دارای اختلالات کلیوی هستند
- افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده یا مشکلات گوارشی دارند
- کسانی که داروی ضدتشنج استفاده می کنند
- اگر نتیجه آزمایش فردی سطح غیر طبیعی از کلسیم یا فسفر یا هورمون های پاراتیروئیدی را نشان دهد
بهترین زمان مصرف دوز 50000 ویتامین D
کسانی که ویتامین D در بدنشان به مقدار طبیعی وجود دارد می توانند دوز 50000 را ماهی یکبار مصرف کرده تا سطح ویتامین D در بدن آن ها در محدوده نرمال بماند.
اما اگر طبق نتایج آزمایش مشخص شود ویتامین D به قدر کافی در بدن تولید نمی شود لازم است 2 هفته یک بار از دوز 50000 استفاده شود.
و در صورت کمبود شدید ویتامین D مصرف هفته ای یک بار از دوز 50000 الزامی می باشد.
بهترین زمان مصرف دوز 1000 و2000 ویتامین D
- دوز 1000 معمولا روزانه
- دوز 2000 به صورت یک روز درمیان
کلام آخر
در صورتی که طبق نتایج آزمایش مشخص شود که دچار کمبود ویتامین D هستید مصرف ویتامین D برای شما ضروری است.
مقدار و زمان مصرف آن باید بر اساس دستور پزشک مشخص شود.
بخاطر داشته باشید افراد مختلف با توجه به شرایط خاص خودشان تحت درمان قرار می گیرند.
مصرف خودسرانه ویتامین D طبق تجربه و توصیه دیگران می تواند برای شما مشکل ساز باشد چون همانطور که کمبود ویتامین D مضر است، مصرف بیش از حد آن هم می تواند برای سلامتی خطرناک باشد.
باتشکر از توجه و همراهی شما
