سنگ کلیه

آزمایشگاه بهنود در این مقاله به بررسی بیماری سنگ کلیه و علائم، خطرات، عوامل موثر بر آن، روش های تشخیص و درمان آن می پردازد.

سنگ کلیه چیست؟

رسوبات سختی هستند که به دلیل افزایش غلظت املاح و نمک در ادرار به وجود می آیند و موجب ایجاد دردهای خفیف تا شدید می شوند.

این سنگ ها انواع و علل مختلفی دارند و ممکن است در جاهای مختلف دستگاه ادراری از مسیر کلیه تا مثانه مشاهده شوند.

سنگ کلیه در کدام قسمتها به وجود می آید؟

• کلیه
• مثانه
• مجاری ادراری
• حالب

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه تا زمانی که حرکت نکرده و ثابت است علامتی ندارد و علائم زمانی خود را نشان می دهند که سنگ ها حرکت کرده و جا به جا می شوند.

• درد شدید در ناحیه پشت و پهلو
• سوزش ادرار
• تکرر ادرار
• کم شدن حجم ادرار
• احساس درد در زیر شکم و کشاله ران
• تهوع و استفراغ
• ادرار تیره و بدبو
• تغییر رنگ ادرار به صورتی، قهوره ای و قرمز
• تب و لرز در صورت وجود عفونت

انواع سنگ کلیه

• سنگ های کلسیمی

بیشترین نوع سنگ کلیه معمولا سنگ های کلسیمی که از جنس کلسیم اگزالات تشکیل می شود

هستند.

اگزالات یک ماده طبیعی است که در مواد غذایی وجود دارد و در کبد نیز ساخته می شود.

• سنگ ها اسیداوریکی

اگر مایعات کمی مصرف می کنید و بدن شما آب زیادی از دست می دهد ممکن است به این سنگ کلیه ها دچار شوید.

کسانی که غذاهایی سرشار از پروتئین می خورند یا مبتلا به نقرس هستند بیشتر در معرض سنگ های اسیداوریکی قرار دارند.

• سنگ های سیتراویتی

این سنگ ها حجم زیادی دارند و به همین دلیل حرکت نکرده و اغلب بی علامت هستند و در پاسخ به وجود یک عفونت ایجاده شده اند مثل عفونت دستگاه ادراری.

• سنگ های سیستینی

این نوع سنگ فقط در افرادی دیده می شوند که به یک اختلال ارثی مبتلا هستند که ماده خاصی بنام سیستین را بیش از حد نرمال در ادرار دفع می کنند.

علل ایجاد سنگ کلیه

وقتی غلظت برخی از مواد مثل (کلسیم، اسیداوریک، اگزالات) که می توانند تشکیل بلور دهند در ادرار افزایش می یابند سنگ کلیه ساخته می شود.

در حالت طبیعی موادی در ادرار هستند که از ساخته شدن این بلور ها جلوگیری می کنند، اگر این مواد در ادرار کاهش یابند روند تولید سنگ ها شدت می گیرد.

تشخیص سنگ کلیه

• تصویربرداری سی تی اسکن روش تشخیص نهایی سنگ کلیه است که در آن سنگ و محل قرارگیری آن تشخیص داده می شود
• تصویربرداری با اشعه X نیز در مواردی برای تشخیص استفاده می شود اما بعضی از سنگ ها در تصویربرداری مشخص نیستند و برای تشخیص باید از سونوگرافی و آزمایشات دیگر کمک گرفت.

آزمایشات تشخیصی برای سنگ کلیه

• آزمایش خون ← بررسی عملکرد کلیه ها با بررسی میزان افزایش کلسیم و اسیداوریک
• آزمایش ادرار ← اندازه گیری میزان دفع مواد معدنی سنگین در ادرار
• آزمایش نیتروژن و کراتینین ← بررسی عملکرد کلیه ها

درمان سنگ کلیه

سنگ های کوچک

• نوشیدن آب فراوان
• داروهای مسکن با مشورت پزشک
• داروهای شل کننده عضلات مثل کترولاک با تجویز پزشک

 سنگ های بزرگ

• سنگ شکنی با دستگاه که با امواج صوتی سنگ کلیه را خرد می کند. این درمان حدود یک ساعت زمان نیاز دارد و برای کنترل درد و آرامش بیمار ممکن است از آرامبخش یا بی هوشی خفیف استفاده شود.
• استفاده از آندوسکوپی برای پیدا کردن سنگ و خرد کردن آن با ابزاری مخصوص
• جراحی کلیه برای برداشتن سنگها
• جراحی غده پاراتیروئید (در مواردی که پرکاری تیروئید عامل ایجاد این عارضه باشد)
• یورتروسکپی

درمان های خانگی سنگ کلیه

• • • • کرفس : عصاره کرفس به تجزیه سنگ کلیه کمک می کند.
      • عسل و سیاهدانه: یکی از بهترین درمان های خانگی، ترکیب عسل و سیاهدانه می باشد.
      • انار: انار قادر است سایر سموم و بلور ها را از سیستم ادراری دفع نماید و چون حاوی آنتی اکسیدان فراوانی است به حفظ سلامت کلیه ها کمک می کند.
      • هندوانه: پوست و دانه های هندوانه را جوشانده و بعد از پخته شدن از صافی رد کرده و میل کنید. این ماده برای دفع سنگ کلیه بسیار موثر است.
      • آب جو: یکی از ترکیبات موثر برای این بیماری آب جو استکه تاثیر چشمگیری بر روند بهبودی دارد.علاوه بر درمان بعنوان روشی برای پیشگیری از ابتلای مجدد نیز استفاده می شود.
      • سرکه سیب: این ماده دارای اسیداستیک است و به حل شدن سنگ کلیه کمک می کند.
      • دمنوش قاصدک: این گیاه خواصی دارد که به دفع مواد زائد و افزایش خروجی ادرار و بهبود هضم غذا کمک می کند.
      • چای سبز: مصرف چای سبز در حد متعادل نیز از روش های سنتی درمان خانگی می باشد. این گیاه برای سلامت سیتم ادراری و کلیه ها بسیار موثر است.

تغییر سبک برای پیشگیری

• • • • محدود کردن مصرف غذاهای پراگزالات مثل: چغندر، اسفناج، ریواس، مغزها، چای، شکلات و سویا
      • عدم مصرف نوشابه و سایر نوشیدنی های گازدار
      • احتیاط در مصرف مکمل های کلسیم
      • افزایش مصرف مرکبات
      • محدود کردن مصرف پروتئین های حیوانی

داروهای پیشگیری

پزشک اورولوژیست بر پایه نوع سنگی که دفع شده داروی مناسب را برای شما تجویز می نماید.

این داروها میزان نمک و املاح معدنی در ادرار را کنترل می کنند.

مثلا برای پیشگیری از تشکیل سنگ های کلسیمی داروهای افزاینده ادرار تجویز می شود.

یا برای سنگ های سیستراویتی ممکن است مصرف دوز پایین آنتی بیوتیک در طولانی مدت نیاز باشد.

عوامل خطر قابل کنترل

• کم آبی بدن
• رژیم غذایی نامناسب و خوردن نمک زیاد
• اضافه وزن
• پرکاری تیروئید
• بیماری های گوارشی و افرادی که بای پس معده انجام داده اند
• استفاده طولانی از مکمل ها
• نقرس ← افزایش اسیداوریک در خون و ادرار باعث تشکیل سنگ های اسیداوریکی می شوند.
• بارداری ← افزایش سطح پروژسترون در بارداری سرعت دفع ادرار را کم کرده و زمینه ساز ایجاد این عارضه می شود

چرا باید سنگ های کلیه را آزمایش کرد؟

کسانی که سنگ کلیه دفع می کنند در معرض ابتلای مجدد بین 2 تا 5 سال بعد هستند و اگر دلیل ایجاد سنگ ها تشخیص داده نشود و اصلاح سبک در تغذیه صورت نگیرد

بصورت مزمن درآمده و با فواصل زمانی کوتاه آنها را درگیر خواهد کرد.

به همین منظور توصیه می شود نوع سنگ ها شناخته شده و برای پیشگیری از ابتلای مجدد دلیل ایجاد سنگ را بشناسید و شیوه زندگی خود را برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری تغییر دهید.

با تشکر از توجه و همراهی شما