بیماری ایدز

آزمایشگاه بهنود در این مقاله به بررسی بیماری ایدز و علائم، خطرات، عوامل موثر بر آن، روش های تشخیص و درمان آن می پردازد.

ایدز چیست؟

این بیماری از نوعی ویروس است که HIV نامیده می شود.

این ویروس گلبول های سفید بدن را هدف قرار داده و به سیستم ایمنی بدن آسیب می رساند.

ویروس HIV به محض ورود به بدن فرد را دچار بیماری ایدز نمی کند بلکه فعالیت این ویروس دارای سه مرحله به شرح زیر است:

مراحل پیشرفت HIV

• عفونت حاد

وقتی شخصی در معرض ویروس HIV قرار بگیرد علائمی شبیه به آنفولانزا از جمله تب، زخم دهان و آلت تناسلی، سردرد و خارش های پوستی را تجربه می کنند.

بسیاری از افراد این مرحله را بدون نگرانی پشت سر گذاشته و اغلب متوجه آن نمی شوند چون علائم قابل توجهی ندارند.

• دوره نهفتگی (پنهان)

در مرحله دوم فرد وارد دوره نهفتگی می شود.

بدن در این مرحله علائم و نشانه های خاصی را بروز نمی دهد اما هرچه به پایان این دوره نزدیک تر شودعلائمی همچون تب، دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی و کاهش وزن شدید را تجربه خواهد کرد.

• ایدز

اگر این بیماری در مراحل قبل تشخیص داده نشده و تحت درمان قرار نگیرد سندروم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز اتفاق می افتد.

افرادی که مبتلا به ایدز می شوند به شدت در خطر آلودگی به انواع ویروس های سرطانی قرار می گیرند.

خصوصیات مرحله ایدز

• به دلیل ضعف سیستم ایمنی انواع عفونت های فرصت طلب در بدن فرد بروز پیدا می کند.
• تعداد سلول های CD4 کمتر از 200 در هر میلی متر مکعب است که این عدد در فرد سالم با سیستم ایمنی طبیعی بین 500 تا 1600 می باشد.

علائم بیماری ایدز

• ضعف و خستگی شدید
• عفونت ریه و سرفه های شدید و مکرر
• اسهال طولانی مدت (بیش از 30 روز)
• تعریق شبانه
• کاهش حافظه
• افسردگی
• لکه های پوستی
• کاهش وزن شدید

عوارض بیماری ایدز

• التهاب مغز و مننژیت
• سل و تومور ریه ها
• تومور های پوستی
• التهاب مری و اسهال مزمن

راه های انتقال ویروس HIV

• خون

ویروس HIV می تواند از طریق سرنگ آلوده مشترک برای تزریق مواد مخدر، انتقال خون یا فرآورده های خونی آلوده به HIV و همچنین استفاده از تجهیزات پزشکی آلوده و غیراستریل

در زمان تزریق های غیر بهداشتی انتقال یابد.

• رابطه جنسی

متداول ترین راه آلودگی به ویروس HIV رابطه جنسی با فرد آلوده به این ویروس است.

رابطه مقعدی بیشترین احتمال انتقال را داشته و رابطه دهانی احتمال انتقال کمتری دارد.

احتمال انتقال بیماری در کسانی که بیماری های مقاربتی مثل سوزاک یا زخم های تناسلی دارند بسیار بالاتر است.

• انتقال از مادر به جنین

در این روش که شیوع خیلی کمتری هم دارد این بیماری می تواند در 3 دوره بارداری، زایمان و شیردهی به نوزاد منتقل شود.

نکته: این ویروس یک ویروس شکننده بوده و در خارج از بدن مدت زیادی زنده نمی ماند بنابراین از طریق ادرار یا عرق منتقل نمی گردد.

رفتارهای پرخطر که شما را مستعد ابتلا به ایدز می کند

• رابطه جنسی محافظت نشده ( بدون کاندوم)
• رابطه مقعدی (که از رابطه واژینال ریسک بیشتری دارد)
• داشتن شریک جنسی متعدد( که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد)
• بیماری های مقاربتی (زخم های تناسلی دریچه ای برای ورود ویروس به بدن شماست)
• استفاده از داروهای تزریقی (افراد به دلیل استفاده از سورنگ و سوزن بیشتر در معرض خطر انتقال ویروس قرار می گیرند)

راه های تشخیص HIV

تنها راه قابل اطمینان انجام آزمایش است.

اطلاع یافتن از وجود بیماری می تواند به تصمیمات و اقدام سریع برای جلوگیری از انتقال یا پیشرفت بیماری کمک کند.

داروی اورژانسی HIV

دارویی بنام پروفیلاکس وجود دارد که می تواند پس از مواجه بدن با ویروس HIV در عرض 72 ساعت از ابتلای شما جلوگیری کند.

اگر در معرض ویروس یا رابطه ناایمن قرار گرفتید حتما در اسرع وقت از این دارو استفاده کنید.

آزمایش (HIV)

این آزمایش با نمونه خون یا بزاق شما انجام می شود. و در هر دو صورت مثبت یا منفی شدن نیاز به تکرار  1 تا 3 ماه پس از مواجه احتمالی با عفونت HIV دارد تا اطمینان حاصل شود.

تشخیص زودهنگام باعث می شود درمان را زودتر شروع کرده و این شانس شما را برای کنترل ویروس افزایش می دهد.

کیت های تست خانگی نیز در داروخانه ها در دسترس عموم هستند که می توانند جواب تست شما را بعد از چند دقیقه نشان دهند.

اگر اولین آزمایش شما مثبت شود برای تایید نتیجه قطعی باید آزمایش خون انجام دهید و اگر این مورد هم مثبت شد برای آزمایش های دقیق تر و گزینه های درمانی به کلینیک های تخصصی HIV ارجاع داده خواهید شد.

تست سریع آنتی بادی

این  آزمایش آنتی بادی ها و آنتی ژن های P24 را اندازه گیری می کند و فقط در آزمایشگاه قابل انجام است.

آزمایش اسید نوکلوئیک (NAT)

در این تست میزان ویروس در نمونه خون شما اندازه گیری می شود و بهترین زمان انجام آن 10 روز پس از مواجه احتمالی با ویروس است و نسبت به سایر روش های آزمایش گران تر بوده و زمانی تجویز می شود

که فرد بطور بالقوه در معرض ویروس بوده باشد.

تست HIV_PCR

در طی این آزمایش آنتی ژن ویروس شناسایی می گردد و با استفاده از DNA ویروس در خون تشخیص داده خواهد شد. ضریب اطمینان آن 95% است و جواب پس از گذشت چند روز اعلام می شود.

درمان ایدز

داروهای ضدویروسی برای متوقف کردن تکثیر ویروس در بدن به سیستم ایمنی این امکان را می دهد که خود را ترمیم کرده و بتواند از آسیب بیشتر جلوگیری به عمل آورد.

این داروها اکثرا بصورت قرص و روزانه مصرف می شوند. از آنجایی که HIV می تواند به راحتی در برابر  یک داروی ضد ویروس مقاومت کند بهمین دلیل معمولا از چند دارو بطور همزمان برای درمان استفاده می شود.

مصرف چند نوع دارو بصورت ترکیبی و طبق دستور پزشک می تواند از پیشرفت و تکثیر ویروس جلوگیری کرده و سیستم ایمنی بدن را بازسازی نماید.

بطوریکه سطح ویروس در بدن بقدری کاهش یابد که در آزمایش قابل تشخیص نباشد.

سبک زندگی با HIV

باید توجه داشته باشیم که سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به HIV بسیار آسیب پذیر است.

• ورزش منظم داشته باشید
• از رژیم غذایی سالم پیروی کنید
• سیگار نکشید
• واکسن آنفولانزا را سالانه تزریق نمایید
• در صورت اقدام به بارداری حتما تحت نظر پزشک باشید تا امکان انتقال به جنین به حداقل برسد.

روش های پیشگیری از آلوده شدن به ویروس HIV

•  داشتن رابطه جنسی محافظت شده
• آموزش مسائل جنسی در مدارس
• ختنه در آقایان
• پیشگیری از انتقال ویروس از طریق بریدگی های ناشی از تتو، خالکوبی، سوراخ کردن گوش و پرسینگ، حجامت و …
• عدم شیردهی مادر آلوده به نوزاد
• استفاده از داروهای ضدویروسی برای مادر باردار و همچنین برای نوزاد بعد از زایمان

تصورات غلط درباره ایدز

بعضی از افراد تصورات غلطی نسبت به راه های انتقال ایدز دارند اما بهتر است بدانید این بیماری از راه های زیر انتقال نمی یابد:

• نیش حشرات
• دست دادن و در آغوش گرفتن
• سرفه کردن
• استفاده از ظروف یا رختخواب مشترک
• تماس های معمول روزانه مثل: همکار بودن، همکلاسی بودن و زندگی کردن در کنار هم
• استفاده از توالت یا استخر های عمومی

توصیه هایی برای شما

بهتر است با کسی که از سلامت و سابقه رفتارهای جنسی پرخطرش مطمئن نیستید  وارد رابطه جنسی نشوید و در صورت داشتن رابطه، حتما از وسایل محافظتی استفاده کنید.

احتیاط در این مورد لازم است اما توجه داشته باشید که دچار وسواس نشوید و نسبت به کسانی که مبتلا به این بیماری هستند در رفتارها و ارتباط اجتماعی روزانه حساسیت به خرج ندهید و آنها را آزرده خاطر نکنید.

افراد مبتلا نیز نباید بیماری شان را مخفی کنند و دیگران را در معرض ابتلا قرار دهند.

حتما باید به مراکز خاص برای درمان های دندانپزشکی و انواع جراحی و… مراجعه نمایند تا برای آنها تمهیدات خاصی در نظر گرفته شود.

کلام آخر

ایدز یک بیماری مزمن و بالقوه تهدیدکننده زندگی است که باید حتما در مورد آن اطلاع داشته و موارد پیشگیرانه را رعایت کنید.

ویروس HIV در صورت عدم تشخیص ممکن است سالها در بدن مانده و بدون علامت تکثیر شود و به ایدز تبدیل گردد.

همانطور که گفته شد هیچ درمان کاملی برای آن وجود ندارد اما داروها می توانند بطور چشمگیری سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داده و از مرگ ومیر ناشی ازین بیماری جلوگیری نماید.

با تشکر از توجه و همراهی شما