آزمایشگاه بهنود در این مقاله به توضیح آزمایش FSH، شرایط این آزمایش، تفسیر نتیجه و زمان انجام آن می پردازد.
تست fsh
آزمایش fsh یک تست هورمونی خون است که کاربرد آن تشخیص علت ناباروری در زنان و مردان می باشد.
هورمون fsh
این هورمون تحریک کننده فولیکول است و توسط غده هیپوفیز تولید می شود.
تولید fsh توسط هیپوتالاموس، هیپوفیز و هورمون های تولید شده توسط تخمدان ها در زنان و بیضه در مردان کنترل می شود.
به این صورت که هیپوتالاموس هورمونی بنام گنادوتروپین ترشح می کند که این هورمون موجب ترشح LH و FSH از هیپوفیز می گردد.
هدف از انجام تست FSH
- ارزیابی عملکرد هیپوفیز
- بررسی سلامت اندام های تولیدمثل مردان و زنان
- تشخیص توان باروری
- ارزیابی بلوغ زودرس یا تاخیر در بلوغ
عملکرد fsh در زنان
Fsh در زنانی که در سن باروری قرار دارند موجب رشد و تکامل فولیکول در تخمدان ها می شود.
مراحل چرخه قاعدگی زنان
-
مرحله فولیکولار
Fsh سبب تولید استرادیول توسط فولیکول می شود. در انتهای این مرحله FSH و LH افزایش می یابد.
-
مرحله اوولاسیون
در این مرحله اندکی پس از افزایش fsh و lh تخمک بالغ شده از تخمدان آزاد می شود .
-
مرحله لوتئال
این مرحله بلافاصله بعد از تخمک گذاری شروع شده و حدود 14 روز طول می کشد.تخمک آزاد شده از طریق لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کند
و اگر با اسپرم بارور شود در رحم لانه گزینی می کند و بارداری اتفاق می افتد در غیر این صورت با پایان 14 روز دیواره رحم ریزش کرده و قاعدگی صورت می گیرد.
نکته: تولید بیش از حد یا خیلی کم FSH باعث اختلالاتی از قبیل :
- ناباروری
- قاعدگی های نامنظم
- تاخیر در بلوغ
- بلوغ زودرس
عملکرد fsh در مردان
در آقایان fsh باعث تولید اسپرم و پروتئین های اتصالی به آندروژن از بیضه ها می شود و مقدار آن نسبتا بعد از بلوغ مردان ثابت است.
عملکرد fsh در کودکان
Fsh در نوزادان و کودکان پس از تولد کمی افزایش یافته سپس در پسران 6 ماهه و دختران 1 تا 2 ساله بسیار کاهش می یابد و در سنین شروع بلوغ و بروز خصوصیات ثانویه مجددا افزایش خواهد یافت.
تست های مکمل آزمایش FSH
- LH
- AMH
- Tewtosterone
- Progestrone
- Androstenedion
- Semen Analysis
- Prolactin
- SHBG
زمان تجویز تست fsh
- وجود علائم اختلال هیپوفیز یا هیپوتالاموس
- بلوغ زودرس یا تاخیر در بلوغ
- ناباروری – قاعدگی های نامنظم – آمنوره (در زنان)
- ناباروری همسر – کمبود توده عضلانی – کمبود تعداد اسپرم – کاهش میل جنسی (در مردان)
نمونه تست fsh
برای این آزمایش نیاز به نمونه خون از ورید بازویی داریم.
شرایط آزمایش fsh
قبل از انجام این تست بهتر است 8 تا 12 ساعت ناشتایی رعایت شود.
نکته: در صورت مصرف دارو حتما اسم و زمان آخرین مصرف آن را به پرسنل آزمایشگاه اطلاع دهید.
عواملی که در نتایج تست fsh تداخل ایجاد می کند
- بارداری
- مصرف استروژن ها
- آنتی بادی های هتروفیل
- تجویز اخیر رادیوایزوتوپ ها
- داروهایی که می توانند باعث افزایش یا کاهش fsh شوند
تفسیر آزمایش fsh
Female – زنان
Folicular phase مرحله فولیکولار → 2/5 – 11/4
Ovulation phase مرحله تخمک گذاری → 3/3 – 21/7
Luteal phase مرحله لوتئال → 1/2 – 7/0
Postmenopause پس از یائسگی → 18/8 -132
Male مردان → 1- 12/1
علل احتمالی افزایش FSH
- کم کاری هیپوفیز
- بلوغ زودرس
- سندروم کلاین فلتر
- سندروم شیهان (کم کاری هیپوفیز پس از زایمان)
- اختگی
- یائسگی یا اختلالات قاعدگی
- مصرف مشروبات الکلی
- سندروم ترنر
علل احتمالی کاهش FSH
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- نارسایی هیپوتالاموس ( سندروم کالمن)
- تومورهای تخمدانی
- هموکروماتوز
- بی اشتهایی عصبی
- نئوپلاسم بیضه ها یا غدد فوق کلیه
کلام آخر
سطح fsh را می توان با استفاده از داروهایی خاص افزایش یا کاهش داد.
بنابراین توصیه می شود که قبل از هر کاری با متخصص غدد یا زنان درباره نتیجه آزمایش خود مشورت کنید تا با توجه به شرایط خاص شما نتیجه fsh را تفسیر و در صورت لزوم داروهای مورد نیاز را تجویز نمایند.
با تشکر از همراهی و توجه شما
