آزمایش CBC

آزمایشگاه بهنود در این مقاله به توضیح پارامترهای آزمایش CBC، شرایط این تست، تفسیر نتیجه و زمان انجام آن می پردازد.

Complete Blood Count (آزمایش CBC)

آزمایش CBC یا شمارش کامل خون، یکی از مهم ترین و کامل ترین آزمایشات خون به شمار می رود که برای ارزیابی سلامت عمومی افراد و تشخیص اختلالات خونی تجویز می شود.

اجزای خون

خون از دو بخش اصلی تشکیل شده است.

• پلاسما

قسمت مایع خون است که اجازه می دهد خون به راحتی جریان یابد.

• عناصر سلولی

شامل:

1. WBC (گلبول های سفید)
2. RBC (گلبول های قرمز)
3. پلاکت ها

(اجزای دیگر اطلاعات اضافی در مورد این سلول ها مثل: رنگ، اندازه، عملکرد و بلوغ آن ها را نشان می دهد)

آزمایش CBC

تعداد انواع مختلف سلول های خونی را اندازه گیری می کند.

افزایش یا کاهش غیر عادی سلول های خونی می تواند نشان دهنده این باشد که شما به بیماری زمینه ای مبتلا شده اید که نیاز به بررسی بیشتری دارد.

پارامترهای آزمایش CBC

• گلبول های قرمز (RBC)

RBC در آزمایش خون تعداد گلبول های قرمز را نشان می دهد که وظیفه انتقال و جا به جایی اکسیژن و کربن دی اکسید را به عهده دارند.

طول عمر آن ها بین 90 تا 120 روز است و بعد از آن تخریب شده و گلبول های قرمز جدید جای آنها را می گیرند.

• Hct

نسبت گلبول های قرمز به جز مایع یا پلاسما در خون را نشان می دهد. اگر hct از حد نرمال پایین تر باشد، علائم کم خونی بروز پیدا می کند.

• Hbg

نشان دهنده هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در گلبول های قرمز است که نیاز به آهن دارد. پس اگر دچار فقر آهن هستید hbg شما از حد نرمال پایین تر خواهد بود.

• Mch

میانگین هموگلوبین سلولی را نشان می دهد. بالا یا پایین بودن این شاخص می تواند در تشخیص اختلالات خونی مثل انواع کم خونی و سرطان خون کمک کند.

• Mcv

میانگین حجم و سایز گلبول های قرمز را نشان می دهد. کمبود ویتامین B12 می تواند باعث افزایش mcv در آزمایش خون شود.

• RDW

قطر توزیع گلبول های قرمز است. یعنی در این آزمایش اختلاف سایز و حجم گلبول های قرمز بررسی شده و اگر اختلاف آن ها از حد نرمال بیشتر باشد، اختلالات خونی بروز پیدا می کند.

• MPV

میانگین حجم پلاکت ها است. پلاکت ها به عنوان کوچکترین سلول های خونی شناخته می شوند و بزرگ شدن بیش از حد آن ها می تواند نشانگر بیماری های خونی باشد.

• MCHC

به معنای میانگین غلظت هموگلوبین سلولی است.

هموگلوبین بیانگر میزان پروتئین موجود در گلبول های قرمز است که اکسیژن را به بافت های بدن می رساند.

• PLT

شمارش تعداد پلاکت ها است.

گلبول های سفید (WBC)

گلبول های سفید یکی از اجزای مهم سیستم ایمنی بدن هستند که وظیفه آن ها مبارزه با انواع عفونت های بدن است .

آ نها در مغز استخوان ساخته می شوند و برای رسیدن به بلوغ مراحل پیچیده ای را گذرانده و سپس در جریان خون رها می شوند.

افزایش WBC ← نشان دهنده وجود نوعی عفونت یا التهاب در بدن است.

انواع گلبول های سفید

• نوتروفیل ها← نشانگر عفونت باکتریایی
• بازوفیل ها
• ائوزینوفیل ها← نشانگر واکنش آلرژیک
• مونوسیت ها
• لنفوسیت ها← نشانگر عفونت ویروسی

پلاکت ها

بخش مهمی از سیستم انعقادی (لخته شدن خون) در بدن هستند.

پلاکت ها زمانی فعال می شوندکه نشانه ای از خونریزی یا جراحت و آسیب در بدن وجود داشته باشد.

آنها در محل جراحت در تلاش برای متوقف کردن خونریزی تجمع پیدا می کنند.

مقدار پایین پلاکت ها ترومبوسیتوپنی نام دارد که فرد را در معرض خطر خونریزی و کبودی قرار می دهد.

علل احتمالی کاهش پلاکت ها

• بارداری
• طحال بزرگ
• آسیب به مغز استخوان
• برخی از داروها از جمله شیمی درمانی ها
• اختلالات خونی که باعث تخریب پلاکت ها می شوند

داشتن پلاکت بیش از حد نرمال ترومبوسیتوز نام دارد که با خطر عوارض قلبی و عروقی ناشی از لختگی خون در بدن همراه است.

علل احتمالی افزایش پلاکت ها

• فقر آهن
• اخلال در عملکرد مغز استخوان
• برخی از سرطان ها
• عفونت اخیر یا ترومای بافت های دیگر

شرایط آزمایشCBC

این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد امامراجعه کننده از شب قبل باید از مصرف غذاهای پرچرب پرهیز نماید تا موجب تداخل در نتایج واقعی آزمایش نگردد.

ممکن است CBC در کنار آزمایشات دیگری تجویز شده باشد که آنها نیاز به ناشتایی دارند، بنابراین در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین در صورت مصرف دارو پزشکتان را مطلع نمایید، چرا که مصرف برخی از داروها باید قبل از آزمایش قطع یا محدود شود.

 نمونه گیری آزمایش CBC

برای این آزمایش نیاز به خون وریدی داریم که از رگ بازویی گرفته خواهد شد.

علل احتمالی تجویز CBC

• بررسی کلی سلامت جسمانی
• تب های مکرر
• بروز درد های بدون علت
• احساس ضعف دائمی بیمار
• بروز مشکلات انعقادی
• بررسی خون از لحاظ آنمی
• یافتن و ریشه یابی بیماری های سرطان خون و لنفوم
• بررسی وضعیت بیماران پس از پایان دوره شیمی درمانی

آزمایش CBC در بارداری

شمارش کامل خون CBC در دوران بارداری می تواند به عنوان بخشی از چکاپ کامل قبل بارداری انجام شود و اطلاعات مفیدی از سلامت مادر در اختیار پزشک قرار دهد.

این آزمایش در دوران بارداری نیز ممکن است جهت تشخیص بعضی از مشکلات از جمله :

خستگی، ضعف، تب، التهاب، کبودی یا خونریزی تجویز شود.

علائم فوق می تواند ناشی از کم خونی،عفونت و … باشد.

درصورت پایین بودن هموگلوبین (RBC) مادر باردار دچار فقر آهن است .

شمارش CBC برای پایش وضعیت سلامت مادر در طول دوره بارداری و مصرف داروها و مکمل ها مورد نیاز است.

چرا CBC تجویز می شود؟

• ارزیابی سلامت عمومی
• تشخیص بیماری ها
• کنترل بیماری ها
• کنترل روند درمان

بیماری هایی که باعث تغییر غیر عادی CBC می شوند؟

• بیماری های قلبی
• اختلالات خود ایمنی
• سرطان ها
• بیماری های مغز استخوان
• عفونت یا التهاب در بدن
• اختلالات خونریزی
• واکنش به داروها

تفسیر آزمایش CBC

هر آزمایشگاه برای انجام آزمایش خون از روش ها و دستگاه های مختلفی استفاده می کند.

بنابراین دامنه مرجع برای تفسیر آزمایش میتواند در هر آزمایشگاه متفاوت باشد.

(باید نتیجه تست خود را با توجه به دامنه مرجع آزمایشگاه خود بررسی نمایید)

همچنین مواردی مثل جنسیت، سن و میزان ارتفاع از سطح دریا نیز می توانند برا نتیجه آزمایش شما تاثیرگذار باشند.

مواردی که بر نتیجه CBC تاثیر دارند

• رژیم غذایی
• سطح فعالیت
• داروها
• چرخه قاعدگی زنان

مزایای تست CBC

این آزمایش تصویر کلی از سلامت فرد را ارائه می دهد.

با استفاده از مقدار کمی نمونه خون می توان به وجود صدها نوع بیماری پی برد.

همچنین نتایج CBC به پزشکان کمک می کند شرایطبیمار و روند درمان او را کنترل کند و بر اساس آن برای ادامهع درمان بیمارشان برنامه ریزی کنند.

خطرات تست CBC

این آزمایش نوعی تست ایمن و متداول است که هیچ خطری برای افراد ندارد.

ممکن است بعد از نمونه گیری کمی احساس ضعف داشته باشید که با کمی نشستن و خوردن و آشامیدن برطرف خواهد شد.

تست CBC در منزل یا محل کار

آزمایشگاه بهنود این امکان را فراهم آورده است تا شما در منزل خود بمانید و تنها با  چند کلیک

در خواست آزمایش CBC در منزل یا محل کار را ثبت نمایید.

همکاران ما در اولین فرصت با مراجعه به منزل یا محل کار شما آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی به شما خواهند بود.

کلام آخر

آزمایش CBC یک تست تشخیصی قطعی نیست. با توجه به دلیل تجویز آن از سمت پزشک شما نتایج خارج از محدوده می تواند نیاز به پیگیری نداشته باشد.

گاهی لازم است سایر آزمایشات خون دیگر انجام شود.

برای مثال:

اگر سالم هستید و نشانه ای از بیماری ندارید، وجود کمی تناقض در آزمایش CBC نگران کننده نیست.

اما اگربه بیماری خاصی مثل سرطان مبتلا هستید نتایج غیرطبیعی می تواند منجر به تغییر شیوه درمان شود.

همچنین اگر نتایج تست شما بطور قابل توجهی بالاتر یا پایین تر از حد نرمال باشد ممکن است برای بررسی بیشتر به هماتولوژیست ارجاع داده شوید.

با تشکر از همراهی شما