آزمایشگاه بهنود در این مقاله به توضیح فرآیند آزمایش مقاومت انسولین، شرایط این آزمایش، تفسیر نتیجه و زمان انجام آن می پردازد.
انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که در لوزالمعده (پانکراس) ساخته شده و وظیفه آن تنظیم گلوکز خون است.
این هورمون گلوکز را به سلول های مختلف بدن از جمله سلول های عضلانی و بافت های چربی می فرستد تا در آنجا ذخیره شود و یا به انرژی تبدیل گردد.
از ذخایر گلوکز در زمان ناشتایی برای تولید انرژی استفاده می شود. کبد مسول آزادسازی گلوکز ذخیره شده برای تامین انرژی است.
عملکرد انسولین چگونه است؟
بعد از خوردن غذا سطح گلوکز (قند خون) افزایش می یابد، لوزالمعده در این زمان انسولین را به جریان خون وارد می کند. این انسولین رها شده در گردش خون سطح گلوکز را کاهش می دهد تا در محدوده نرمال قرار گیرد.
مقاومت به انسولین یعنی چه؟
مقاومت به انسولین زمانی رخ می دهد که سلول های بدن قادر به پاسخگویی به انسولین نیستند و بهمین دلیل نمی توانند گلوکز خون را جذب کنند ، در نهایت لوزالمعده مجبور است انسولین بیشتری تولید کند تا گلوکز خون تنظیم شود.
تازمانی که لوزالمعده (پانکراس) بتواند انسولین مورد نیاز برای غلبه بر پاسخ ضعیف سلول های بدن به انسولین را تولید کند گلوکز در محدوده طبیعی باقی می ماند اما با ادامه این روند به تدریج پانکراس هم در تنظیم قند خون پاسخگو نخواهد بود و قند خون افزایش خواهد یافت.
پیش دیابت چیست؟
زمانی که قند خون (گلوکز) بیش از حد نرمال باشد اما نه به اندازه ای که ئیابت شناخته شود، به آن پیش دیابت می گویند
این حالت زمانی بروز پیدا می کند که فرد مقاومت نسبی به انسولین دارد یا سلول های لوزالمعده او قادر به تولید مقادیر کافی از هورمون انسولین نیستند.
در صورت تولید نشده مقدار کافی انسولین، گلوکز قادر نیست که به سلول های بدن وارد شود و به دیابت نوع 2 منجر خواهد شد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به پیش دیابت قرار دارند؟
- افراد دارای زمینه ژنتیکی
- داشتن سبک زندگی ناسالم
- اضافه وزن یا چاقی
- عدم فعالیت بدنی
- دارا بودن سابقه بیماری های قلبی
- ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک
- مشکلات سلامتی مثل فشار خون و کلسترول بالا
- مصرف داروهایی مثل داروهای ضد افسردگی
ارتباط اضافه وزن با ابتلا به مقاومت به انسولین چیست؟
اضافه وزن و عدم فعالیت بدنی دو عامل مهم در ابتلا به پیش دیابت هستند.
چاقی به خصوص با الگوی سیب (تجمع چربی بیش از حد در شکم) عامل اصلی مقاومت به انسولین می باشد.
شاخص توده بدنی BMI حتی اگر در محدوده طبیعی باشد اما اندازه دور کمر خارج از بازه طبیعی قرار گیرد، خطر ابتلا به دیابت افزایش پیدا می کند.
اندازه دور کمر در مردان اگر بیش از 101 cm و در زنان بیش از 89cm باشد با مقاومت انسولین و پیش دیابت مرتبط است.
ارتباط مقاومت به انسولین و بیماری های دیگر
مقاومت به انسولین یک تشخیص یا بیماری خاص نیست اما با شرایطی مانند CVD ، دیابت نوع 2، چاقی و فشار خون بالا، کبد چرب و سندروم تخمدان پلی کیستیک مرتبط می باشد.
هدف از انجام تست انسولین چیست؟
- تعیین دلیل افت قند خون
- تشخیص مقاومت به انسولین
- ارزیابی تولید انسولین توسط سلول های بتا پانکراس
- تعیین زمان مصرف انسولین خوراکی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2
- تشخیص وجود تومور تولید کننده انسولین در سلول های پانکراس
تست های مکمل انسولین کدامند؟
- C_peptide_Blood Sugar(BS)
- Fasting Blood Sugar (FBS)
- Oral Glucose Tolerance Test (OGTT)
چه زمانی تست انسلوین تجویز می شود؟
- شک بالینی به وجود مقاومت به انسولین
- افت قند خون همراه با علائمی مثل تعریق، سرگیجه، غش و تپش قلب
- ارزیابی تولید انسولین توسط پانکراس در بیماران دیابت نوع 2
شرایط آزمایش انسولین چیست؟
این آزمایش معمولا نیاز به ناشتایی دارد.
نحوه نمونه گیری آزمایش انسولین چگونه است؟
برای این آزمایش از ورید بازویی خون گرفته می شود.
مراجعه کننده قبل از نمونه گیری باید داروهای مصرفی و آخرین زمان مصرف دارو را به اطلاع پرسنل نمونه گیر آزمایشگاه برساند.
علل احتمالی افزایش انسولین
- تومور جزایر لانگوهانس پانکراس
- چاقی (شایع ترین علت)
- آکرومگالی
- دیابت نوع 2 درمان نشده
علل احتمالی کاهش انسولین
- دیابت نوع 1
- کم کاری هیپوفیز
آیا میتوان تست انسولین را در خانه انجام داد ؟
خیر. سطح گلوکز را می توان در منزل اندازه گیری کرد اما آزمایش انسولین نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی دارد.
شما می توانید با ثبت در خواست نمونه گیری در منزل یا محل کار، نمونه را بدون مراجعه به آزمایشگاه در اختیار همکاران ما قرار دهید و نتیجه آزمایش را نیز بصورت آنلاین دریافت نمایید.
روش مصرف انسولین
انسولین باید به بدن تزریق شود و نمی توان به صورت خوراکی مصرف کرد چراکه پروتئینی است که قبل از جذب در معده تجزیه می گردد.
درمان مقاومت به انسولین
- تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی
- کاهش وزن
- ورزش منظم
درمان مقاومت به انسولین باعث چه تغییراتی می شود؟
- کاهش فشار خون
- کاهش سطح کلسترول، تری گلیسیرید و LDL
- افزایش سطح کلسترول HDL
- افزایش حساسیت به انسولین
همچنین ممکن است از درمان دارویی هم برای کنترل بیماری های مشترک استفاده شود.
چه عواملی باعث ایجاد تداخل و نتایج کاذب آزمایش انسولین می شود؟
-
مصرف داروهایی که باعث افزایش میزان انسولین می شوند
مثل:
- داروهای ضد بارداری خوراکی
- آمینواسیدها
- آسپرین
- استوهگزامید
- آدنوزین
- آلبوترول
- بلکومتازون
- هورمون رشد انسانی
- مژسترول
- تولبوتامید
- مدروکسی پروژسترون
-
مصرف داروهایی که باعث کاهش میزان انسولین می شوند
مثل:
- آکاربوز
- کلیستونین
- سایمتیدین
- دیازوکسید
- پروپرانول
- الکتروتید
- کلوفیبرات
- دوکسازوسین
- فوروزماید
- متفورمین
-
3 ماه دوم و سوم بارداری
در این زمان مقاومت به انسولین همراه با کاهش قند خون ایجاد می شود.
-
مصرف خوراکی یا تزریقی داروهای کاهنده قند خون
-
تجویز رادیوایزوتوپها
تفسیر نتایج آزمایش مقاومت انسولین
- A1C زیر 5/5 درصد ← طبیعی
- A1C بین 5/5 تا 5/6 ← پیش دیابت
- A1C بالای 5/6 ← دیابت
کلام آخر
به صورت دقیق مشخص نشده است که چرا افراد دچار مقاومت به انسولین می شوند اما به نظر می رسد ویژگی های قومی و ژنتیک، تغذیه و سبک زندگی نادرست موجب این بیماری می شود.
بسیاری از این افراد که دچار مقاومت به انسولین هستند سالیان زیادی با این بیماری زندگی می کنند به طوریکه حتی خیلی از این افراد نمی دانند که مبتلا به بیماری هستند.
اما باید در نظر داشته باشید که در صورت عدم تغییر سبک زندگی و استمرار شیوه غلط به خصوص تغذیه نادرست، این بیماری می تواند موجب دیابت، کبد چرب و بسیاری بیماری کلیوی و قلبی شود.
با تشکر از همراهی شما
